Wie herinnert zich nog de SIRE campagne bekend van deze slogan? De campagne sprak mensen aan op burgerschap en eigen verantwoordelijkheid. Met tekenfilmpjes vormgegeven in de stijl van Dick Bruna werd asociaal gedrag benoemd. Ik lees op de website van SIRE dat de campagne – vermoedelijk door het gebruik van scheldwoorden en een bijtende, sarcastische stijl – stof deed opwaaien, zowel positief als negatief.

Ik moest denken aan de campagne toen ik las over de stand van zaken bij het terugbetalen van coronaschulden ter hoogte van € 19,6 miljard bij de belastingdienst. Ter illustratie: dit bedrag is ongeveer de helft van de jaarlijkse overheidsuitgaven voor onderwijs in 2020.

Na een ruimhartig beleid van de belastingdienst na het uitbreken van de corona-crisis dienen vanaf oktober 2022 ruim 260.000 ondernemers te starten met terugbetaling van hun opgebouwde schuld.

Met onder andere een soepele betalingsregeling van vijf jaar komt de overheid tegemoet aan ondernemend Nederland. Toch is er een forse groep van 103.514 ondernemers die achterloopt met de maandelijkse aflossing, waarvan 73.415 ondernemers nog geen enkele aflossing heeft gedaan. Daarnaast zijn er van deze groep 18.322 ondernemers die ook lopende verplichtingen niet kunnen voldoen en 14.000 ondernemers betalen vanaf oktober 2022 überhaupt geen belasting (bron).

Wie deze ondernemers precies zijn, hoeveel personeel er in dienst is, hoeveel schulden zij hebben, wie hun schuldeisers zijn en of zij in staat zijn hulp te zoeken en krijgen, is mij onbekend. Een gedeelte van deze groep is mogelijk onvoldoende in staat om aan de bel te trekken voor hulp. De privéproblemen voor deze groep ondernemers die zijn ontstaan door corona zijn wellicht van een zwaarder gewicht dan beantwoording van de vraag of hun onderneming nog wel levensvatbaar is. Een klein gedeelte zal opzettelijk niks willen betalen. We weten het niet. Wat bij dit alles niet helpt, is dat ondernemers in hun sociale kring niet zomaar de vuile was buitenhangen en optimisme en een zekere mate van eigenwijsheid ondernemers niet vreemd is.

Maar: als ondernemer geen verantwoordelijkheid nemen en een stip op de horizon blijven zien die feitelijk een uitgedoofde vuurtoren is kan laakbaar gedrag opleveren.

Doorgaan met ondernemen zonder reëel perspectief op voortbestaan, leidt tot schade bij leveranciers door schulden onbetaald te laten. Het leidt ook tot schade aan de maatschappij door niet afgedragen belastingen wat weer leidt tot concurrentievervalsing ten opzichte van ondernemers die wél belasting betalen. Recent oordeelde de rechtbank Gelderland (Rb. Gelderland, 2 november 2022, ECLI:NL:RBGEL:2022:7368) in dit licht dat het niet afdragen van belasting bijdraagt aan het oordeel dat sprake is van onbehoorlijk bestuur door een ondernemer.

De belastingdienst is niet de partij die deze groep ondernemers grootschalig en gelijktijdig zal dwingen tot betaling en stoppen met de onderneming. De capaciteit is daar bij de belastingdienst niet voor aanwezig. Schuldeisers van deze ondernemers zullen ook niet zo snel goed geld naar kwaad geld smijten door kostbare juridische stappen te nemen waarvan de uitkomst onzeker kan zijn.

En het personeel? Die zijn ondanks alle ellende door corona misschien nog steeds loyaal naar de werkgever, ook al ziet iedereen de bui al tijden hangen. En erkennen dat je in dienst bent bij The Walking Dead B.V., wie doet dat?

De hamvraag: Wie is dan wél verantwoordelijk voor het beperken van de schade? Ik weet het antwoord. Kijk de filmpjes van SIRE nog maar ‘ns terug.